Odpowiednie chłodzenie komputera stacjonarnego i laptopa to nie tylko kwestia układu aktywnego, czyli sprawnych oraz czystych wentylatorów, ale również pasywnego odprowadzania ciepła. Wszystko sprowadza się do odebrania energii cieplnej w miejscach, w których jest ona generowana, czyli głównie CPU i nowoczesne GPU i przekazanie na radiatory. Żeby jednak taka wymiana mogła odbywać się wydajnie, stosuje się specjalne pasty termoprzewodzące.
Spis treści
- Gdzie nakłada się pastę termoprzewodzącą?
- Jaki typ pasty termoprzewodzącej wybrać?
- Jak producenci opisują swoje pasty termoprzewodzące i jak rozumieć poszczególne parametry
- Daty ważności past i interwały wymiany
- Pytania i odpowiedzi o pasty termoprzewodzące
- Czy jest sens wymieniać pastę termoprzewodzącą w starym biurowym komputerze stacjonarnym?
- Czy warto kupić większą tubkę pasty od droższego producenta?
- Czy można samodzielnie wymienić pastę termoprzewodzącą?
- Czy istnieją dobre i złe sposoby nakładania pasty termoprzewodzącej?
- Minął okres wymiany zalecany przez producenta, ale komputer się nie przegrzewa – czy trzeba wymienić pastę termoprzewodzącą?
Gdzie nakłada się pastę termoprzewodzącą?
Pasty termoprzewodzące mają wyeliminować istniejące w układzie wolne przestrzenie. Te, nawet jeśli są na pierwszy rzut oka niewielkie, stanowią miejsce, w którym zalegać będzie powietrze. Jest ono dobrym izolatorem cieplnym, więc utrudnia pasywne chłodzenie. Pasty wyprodukowane na bazie silikonu, metali, syntetycznych diamentów lub ceramiki dobrze przewodzą ciepło, odbierając je z procesora albo pamięci i przekazując na podstawę radiatora.
W praktyce pasty termoprzewodzące nakłada się pod każdy radiator mający kontakt z elementami metalowymi, co oznacza w praktyce CPU, GPU i niektóre kości pamięci RAM.
Jaki typ pasty termoprzewodzącej wybrać?
Pasty termoprzewodzące dzieli się na cztery typy w zależności od tego, jakie ich składowe odpowiadają za realizację przewodnictwa cieplnego. Jaka będzie najlepsza pasta termoprzewodząca? Analiza cech użytkowych wszystkich typów będzie ważną wskazówką.
- Pasta silikonowa termoprzewodząca. Jest to najtańsza dostępna opcja, która dobrze sprawdzi się w przypadku niezbyt intensywnie eksploatowanego sprzętu, czy też komputerów, które mają spory zapas mocy – jeśli komputer biurowy wykorzystywany do edycji dokumentów tekstowych pracuje na 16 GB RAM i 8-rdzeniowym procesorze, to prawdopodobnie nie jest obciążany nawet w 20%, więc nie generuje też przesadnie dużo ciepła. Z drugiej strony – to całkiem przyzwoita konfiguracja, więc też warto zadbać o właściwe chłodzenie. Pasta silikonowa termoprzewodząca dobrze sobie z tym poradzi, aczkolwiek trzeba pamiętać, że relatywnie często trzeba ją będzie wymieniać.
- Ceramiczna pasta termoprzewodząca. Wiele z dostępnych preparatów w tej klasie to znakomity wybór, bo kosztują w miarę niewiele, a działają bardzo dobrze. Żeby wybrać właściwą pastę ceramiczną, trzeba jednak zagłębić się w opinie o każdej z nich lub mieć już pewne doświadczenie, ponieważ jest to segment najbardziej zróżnicowany pod kątem własności użytkowych. Jako pasta termoprzewodząca do laptopa biurowego sprawdzi się prawie każda z nich, ale już przy sprzęcie gamingowym może się okazać, że oferowane możliwości są zbyt skromne, żeby zapewniały prawidłowe chłodzenie.
- Metaliczne pasty termoprzewodzące. Ponieważ srebro, a tym bardziej miedź dobrze przewodzą ciepło, ich wykorzystanie w pastach termoprzewodzących jest oczywistością. To produkty charakteryzujące się doskonałą wydajnością, bardzo wysoką trwałością, ale w przeciwieństwie do ceramicznych i silikonowych past termo, dość trudno jest je rozprowadzić w równej, cienkiej warstwie. Umiejętnie nałożona metaliczna pasta termoprzewodząca do laptopa może mu zapewnić jednak bardzo wydajne chłodzenie.
- Diamentowe pasty termoprzewodzące. Najdroższe, ale i najwydajniejsze oraz najtrwalsze ze wszystkich. Właśnie maksymalna trwałość jest ich największą zaletą, bo w przypadku podzespołów pracujących w bardzo wysokiej temperaturze, czyli pod maksymalnym obciążeniem inne pasty wytrzymują znacznie krócej od diamentowych. Nie są one zbyt łatwe do nałożenia, ale jeśli zrobi się do właściwie, zapewnią długą ochronę przed przegrzaniem. Ta klasa jest polecana jako pasta termoprzewodząca do karty graficznej nowej generacji w maszynach gamingowych, ale też pod procesory w sprzęcie odpowiedzialnym za renderowanie 3D lub obróbkę filmów.
Jak producenci opisują swoje pasty termoprzewodzące i jak rozumieć poszczególne parametry
Niektóre pasty termoprzewodzące mają sugerowane zastosowanie, więc będą opisane jako pasta termoprzewodząca do procesora albo pasta termoprzewodząca do karty graficznej. W praktyce jest to tylko wstępne przybliżenie, które sprawdzi się przy założeniu, że dane podzespoły są użytkowane w „przeciętny” sposób. To oczywiście jest trudne do zdefiniowania i kierowanie się tylko sugerowanym zastosowaniem może być często mylące, zwłaszcza że w realizacji różnych zadań biorą udział różne podzespoły sprzętu i nie zawsze jest to intuicyjnie wyczuwalne.
- Gęstość. Z tego parametru korzysta się tylko dlatego, że producenci nie podają lepkości, która znacznie lepiej oddawałaby ideę. W praktyce gęste pasty termoprzewodzące są zwykle bardziej lepkie, przez co gorzej się rozprowadzają. Ich zaletą jest jednak zwiększona trwałość, więc w pewnym przybliżeniu można założyć, że im większa gęstość, tym większa wytrzymałość i tym dłuższy czas minie, zanim trzeba będzie pastę wymienić.
- Rodzaj pasty. Wymienione wyżej rodzaje past są najczęściej powiązane z gęstością i przewodnością cieplną, ale przystępowanie do wyboru najlepszej pasty termoprzewodzącej z założeniem, że musi to być na przykład pasta silikonowa, jest błędem.
- Przewodność cieplna. Ten parametr opisuje łatwość, z jaką pasta przekazuje ciepło (czyli jak szybko się nagrzewa i chłodzi). Intuicyjnie zrozumiałe jest, że im wyższa przewodność, tym lepiej, bo tym wydajniejsze chłodzenie, ale to rozumowanie błędne. Takie pojęcie sprawdzi się w przypadku sprzętu, który będzie praktycznie cały czas obciążany w 80-100%, czyli używany ekstremalnie intensywnie, gdzie ciepła będzie powstawało bardzo dużo. W przypadku mniej intensywnego użytkowania pasta taka może działać aż zbyt skutecznie, a spadek temperatury poniżej pewnego poziomu może powodować na przykład zwiększone zapotrzebowanie na energię elektryczną w danych podzespołach.
- Zakres temperatur. O ile raczej trudno sobie wyobrazić, żeby ktokolwiek używał pasty w całym zakresie temperatur (a niektóre z nich wytrzymują od -40 do +350 stopni), to szerokie zakresy pracy zwykle przekładają się na większą stabilność, co oznacza, że pasta nie traci swoich właściwości przy częstej zmianie obciążenia, a co za tym idzie także okresami większego i mniejszego nagrzewania. Nie jest to jednak parametr kluczowy, może poza bardzo specyficznymi zastosowaniami.
Wielu użytkowników zwraca uwagę na markę producenta. Z jednej strony – renomowane marki nie są wiele droższe od marek przeciętnych, natomiast ich pasty zachowują się zwykle w sposób nieco bardziej przewidywalny czy mają gładszą konsystencję. To też nie oznacza jednak, że sama marka jest wystarczającym kryterium wyboru.
Daty ważności past i interwały wymiany
Zastanawiając się nad tym, jaka będzie najlepsza pasta termoprzewodząca do laptopa, komputera gamingowego czy karty graficznej, trzeba wziąć pod uwagę także interwały wymiany. Przede wszystkim jednak każda pasta będzie miała datę ważności oraz okres trwałości liczony od otwarcia. Nie należy stosować starych past, których właściwości mogą zmieniać się w sposób nieprzewidywalny.
Pasta termoprzewodząca: co ile wymieniać?
Nie ma jednej odpowiedzi na tak zadane pytanie, jednak są trzy uwagi, które warto wziąć sobie do serca.
- Pasty silikonowe są najmniej trwałe ze wszystkich. W przypadku najtańszych z nich wytrzymałość można oszacować na 4-6 miesięcy w przypadku sprzętu wykorzystywanego niezbyt intensywnie lub przeciętnie. To zdecydowanie niewiele, bo dobre pasty tego typu pozwalają na 12-18 miesięcy pracy.
- Pasty diamentowe są najtrwalsze i niektóre z nich pozwalają zapomnieć o wymianie pasty termoprzewodzącej nawet na kilka lat. Nieco mniej trwałe są pasty metaliczne.
- Pastę należy wymienić, kiedy podzespoły przez nią chłodzone przestaną utrzymywać odpowiednią temperaturę. Kontrola temperatury jest absolutnie niezbędna, szczególnie jeśli jakąś pastę stosuje się pierwszy raz, ale ogólnie warto uczynić kontrolowanie temperatury czynnością rutynową.
Pastę termoprzewodzącą warto wymienić przy okazji napraw lub otwarcia obudowy w celu wymiany jakichś podzespołów. Nigdy też oczywiście nie należy nakładać radiatora na tę samą warstwę pasty, z której został zdjęty. Za każdym razem w takim przypadku należy usunąć starą pastę i położyć nową.
Pytania i odpowiedzi o pasty termoprzewodzące
Czy jest sens wymieniać pastę termoprzewodzącą w starym biurowym komputerze stacjonarnym?
Tak. Komputery stacjonarne z racji większej ilości wolnego miejsca i wydajniejszej wentylacji niż w przypadku laptopów nie są tak podatne na przegrzewanie, szczególnie jeśli nie są obciążane w dużym stopniu, jak ma to miejsce w laptopach gamingowych, ale wymiana pasty jest prosta i tania, a pozwala przedłużyć żywotność dobrego sprzętu i uniknąć awarii.
Czy warto kupić większą tubkę pasty od droższego producenta?
Nie kupuje się pasty tylko dlatego, że jakiś producent ma lepsze opinie, natomiast jeśli konkretna pasta ma korzystniejsze właściwości, to warto do niej dopłacić – to i tak nie będą wielkie wydatki. Nie warto natomiast kupować pasty termoprzewodzącej na zapas, nawet jeśli jest to cenowo opłacalne. Otwarta pasta nie może leżeć zbyt długo, bo jest ryzyko, że straci swoje właściwości. Nie ma jednej odpowiedzi na pytanie o to, jaka najlepsza pasta termoprzewodząca będzie w konkretnym przypadku, ale marka producenta może być pewną wskazówką, natomiast ilość należy dobrać odpowiednio do potrzeb.
Czy można samodzielnie wymienić pastę termoprzewodzącą?
Tak. W przypadku laptopów najtrudniejsze bywa samo otwarcie obudowy, natomiast w komputerach stacjonarnych cały proces jest banalny. Trzeba tylko wykazać się cierpliwością i przestrzegać instrukcji. A jeśli to wydaje się zbyt trudne, można poprosić w dobrym serwisie komputerowym o wymianę pasty na taką, którą się samemu wybierze.
Czy istnieją dobre i złe sposoby nakładania pasty termoprzewodzącej?
Nie w tym sensie, o jakim najczęściej się myśli. Kształt wzoru pasty nie ma wielkiego znaczenia, jeśli efektem będzie powstanie równomiernej i cienkiej warstwy. W zależności od tego, jak lepka jest konkretna pasta i jak duży obszar trzeba nią pokryć, można stosować dowolną technikę nanoszenia, dbając tylko o to, żeby cała płytka była pokryta warstwą o określonej grubości.
Minął okres wymiany zalecany przez producenta, ale komputer się nie przegrzewa – czy trzeba wymienić pastę termoprzewodzącą?
Jest to zalecane. Stara pasta może tracić właściwości w sposób nieprzewidywalny, natomiast jeśli temperatura nadal utrzymuje się na akceptowalnym poziomie, to można po prostu na spokojnie kupić nową pastę po analizie ofert dostępnych na rynku i wymienić ją w wolnym czasie.
Pasta termoprzewodząca - Ranking 2024
Warto sprawdzić poniższy ranking najlepszych produktów z kategorii Pasta termoprzewodząca. To zestawienie jest przez nas aktualizowane raz w miesiącu, żeby produkty były aktualne i dostępne w dystrybucji.
